Son 5-6 yılda eskiden duyduğumuzdan çok daha fazla duyar olduk AMS kısaltmasını.
Peki nedir bu AMS ?
Aerospace Materials Specifications (AMS) standartları Amerika Birleşik Devletleri merkezli Society of Automotive Engineers (SAE) International'ın bir alt görev grubu olan The Aerospace Metals Engineering Committee (AMEC) tarafından yayınlanır. AMEC komitesinin altında uzmanlık alanlarına göre farklı alt komiteler görevlendirilmiştir. Örneğin metal ile ilgili standartlar AMS Metals Committee tarafından hazırlanır. Bu komitelerde küresel OEM üreticilerden yüksek seviye malzeme mühendisleri, aşama (tier) 1 tedarikçilerden temsilciler ve devlet kurumları yetkilileri bulunur.
Bu komitelerin belirli aralıklar (çoğunlukla yılda 4 kez) ile toplantıları olur ve detaylı bir gözden geçirme süreci sonucunda standart yayınlanır. Her yayın 5 yıllık bir revizyon aralığına sahiptir, şayet standarda konu olan ürünlerde önemli teknik bir etki yapacak durum yok ise 5 yıldan önce revizyon yapılmaz. Hatta komitelerin yoğunluğu nedeni ile bu dokümanların çoğu 5 yıllık revizyon süresini aşıyor.
AMS standartlarının revizyonları ASTM'ler gibi rakam ile değil harf ile belirtiliyor. Örneğin AMS 2750EElinize bir AMS standardı geçti ise dikkat etmeniz gereken bazı terimler mevcut;
"ACTIVE" bu terim standardın önümüzdeki 5 yıl için yürürlükte olacağını gösterir. Dört ayrı alt kategorisi vardır. Issued, Revised, Reaffirmed, and Stabilized . Bu dört tabirden farklı olarak bir de "CANCELLED" tabiri var ancak bunu basılı bir dokümanda görmek pek mümkün değil, AMS web sitesinde bu ibareye denk gelebilirsiniz.
Aşağıda bir AMS anteti paylaşıyorum.
Bu antete göre standart 2005 yılında yayınlanmış, 2014 yılında değişiklik olmadan bir kez onaylanmış ve en son 2018 yılında revize edilerek A ekini almış ve yürürlüğe girmiş. Revizyon gözden kaçmasın diye de isminin hemen önüne (R) koyulmuş.
Neden ihtiyaç duyulur?
Hitap ettiği sektör havacılık, uzay ve savunma firmaları olduğu için ince elenip sık dokunmuş evraklardır. Bir çok ana sanayi havacılık firması denetimlerini bu evraklar üzerinden icra eder.
İçerik olarak AMS'leri çalıştığım diğer standartlar (ISO, EN veya TSE) ile karşılaştırmam gerekirse çok daha detaylı ve teknik olduklarını belirtmem gerekir. Yapılacak işlemi en ince detayına kadar ya standardın içinde yada ilişkilendirdiği ASTM standardında tarifliyorlar.
AMS standartlarından bahsetmişken kardeşi diyebileceğim ARP'lere de değinmek isterim. Aerospace Recommended Practices bu evraklarda yapılacak uygulamanın detaylarını uygulamalı "hands-on" şekilde anlatır.
Sonuç olarak havacılık işi yapılmasa dahi bu spesifikasyonlar kaynak doküman olarak kullanılabilir. Şartlarının gerçekten ağır olduğunu söylememe gerek yok sanırım.